7 điểm phân biệt người Quân Tử với kẻ tiểu nhân

Giữa người quân tử và kẻ tiểu nhân luôn có sự so sánh, phân biệt rõ ràng.

Xưa nay, bật quân tử là mẫu điển hình mà người, người đều hướng tới.

Nhưng như thế nào mới là “Quân Tử”. Phân biệt với tiểu nhân ra sao?

1 – Trí tuệ:

Không chỉ nói đến sự thông minh, khôn khéo, ứng biến giỏi, hay học thức cao. Vì rất nhiều người học cao, thông minh nhưng chưa đạt tới cảnh giới “Quân Tử”.

Vì người quân tử không lấy những điều này để tự cao về bản thân, họ luôn khiêm tốn khi nói về kiến thức của mình và không ngừng trau dồi kiến thức cho bản thân. Còn kẻ khôn vặt, giảo hoạt dù có được trí thông minh thì cũng chỉ là kẻ tiểu nhân đắc chí.

Trí tuệ của người quân tử đôi khi không biểu hiện ra bên ngoài trong hoàn cảnh bình thường, chỉ như mặt nước hồ thu không mảy mây gợn sóng. Trí tuệ của họ, không phải cái khôn nhất thời, chiếm đoạt lợi ích cho mình mà là trí huệ cao xa, với tấm lòng quảng đại, ngay thẳng. Người quân tử luôn biết bình tâm, tĩnh khí lấy tĩnh chế động. Kẻ tiểu nhân lấy động chế động, càng làm càng hổng việc, luôn bức rứt lo nghĩ chẳng yên

Trí tuệ của người quân tử là để làm lợi cho người cho quốc gia, kẻ tiểu nhân thì chỉ một mực chăm chăm vụ lợi cho mình.

2 – Kết giao

Người quân tử kết giao bạn bè nhạt như nước, kẻ tiểu nhân kết giao nồng như rượu.

Nhạt như nước không có ý nói là nhạt nhẽo, vô vị. Mà bởi nước là thứ thuần khiết, nguyên sơ, là khởi nguồn của vạn vật. Nước không mùi, không vị nhưng không ai thiếu nước mà sống được.

Rượu tuy nồng đượm, nhưng chỉ khiến người ta chìm trong cơn say nhất thời, tĩnh ra mọi thứ thật trống rỗng, chuốc rượu quá chén còn mệt thân, hại người.

Người quân tử kết giao từ tình thâm, nghĩa nặng chứ không xuất phát từ lợi ích, danh tiếng. Bậc quân tử bất luận đối với ai cũng là công chính vô tư mà đối đãi, không kết bè tạo phái.

Còn kẻ tiểu nhân thì kết bè, kéo phái dựa vào mấy chữ lợi danh mà quay quần bên nhau.

Trong long họ, đầy rẫy nghi tâm, nghi kỵ, dùng thủ đoạn để trừ diệt những người bất đồng ý kiến với mình, gây bao nghiệp quả cuối cùng cũng là tự hại chính mình.

3 – Lời nói và hành vi

Lời người quân tử nói ra có sức nặng như núi “Quân tử nhất ngôn, tứ mã nan truy”.

Chính là nói một lời khi phát ra thì đã không thể thu lại, cũng là nói lời của người quân tử rất uy tín, không thể thay đổi.

Người quần tử “hòa” mà không “đồng”, kẻ tiểu nhân “đồng” mà không “hòa”, ý nói rằng người quân tử nói chuyện bằng tâm thái hòa ái, bao dung, nhưng không ba phải – hùa theo người khác. Còn kẻ tiểu nhân thì đoán ý người khác, để phụ họa lời theo mà lấy lòng người khác, để mang lại lợi ích cho mình, rất nham hiểm khó lường.

Người quân tử bao dung hết thẩy ý kiến bất đồng, tiếp nhận những điểm tốt của những ý kiến bất đồng đó. Họ không giấu diếm suy nghĩ của mình, lời nói bộc trực, thẳng thắn.

Trái lại với kẻ tiểu nhân luôn tranh đấu, bác bỏ ý kiến bất đồng, luôn giấu kỹ suy nghĩ của mình. Bằng mặt mà không bằng lòng.

4 – Khí chất

Hơn 2000 năm trước Khổng Tử dậy rằng: ”Nhìn khí chất” để phân biệt người quân tử và kẻ tiểu nhân. Người quân tử thường có những khí chất sau: Không sợ kẻ mạnh, chở che kẻ yếu, uy vũ không khuất phục, giàu sang không tha hóa, bần hàn không chuyển lây. Người quân tử rộng rãi mà không kêu, kẻ tiểu nhân kêu căng nhưng rất nhỏ hẹp. Kẻ tiểu nhân kêu ngạo, coi mình là độc nhất giữa đất trời, biểu hiện của kẻ thất phu, coi trời bằng vung. Người quân tử ung dung, bình thản, sống hợp đạo Trời. Thuận theo lòng người mà nhận được sự tôn kính tột bậc.

Người quân tử trang trọng trong ăn mặc, bình thản trong tâm hồn, không làm chuyện thái quá

Còn kẻ tiểu nhân khoe mẽ, thùng rỗng kêu to, tâm hồn xáo động như khỉ nhảy nhót, như ngựa chạy rông, chẵng lúc nào yên.

5 – Chí hướng

Loài chim sẽ sống ở bụi rậm, thì không biết được chí của đại bàng tung cánh giữa trời xanh. Chí hướng của người quân tử cao xa, trãi dài khắp bốn bể. Tầm nhìn phóng ra ngoài mối lợi nhỏ nhen trước mắt.

Họ thuận theo đạo, ngày càng đề cao cảnh giới của mình, ngày càng thăng hoa. Kẻ tiểu nhân trái lại, ngày càng đi xuống thấp theo những dục vọng thấp hèn. Chỉ khi hướng đến những giá trị cao đẹp, người ta mới có thể vương lên, thoát khỏi số kiếp tầm thường. Còn những người chỉ nghĩ tới những giá trị nhỏ nhoi, những điều hạn hẹp, thì không cách nào đề cao được cảnh giới tư tưởng của mình.

6 – Truy cầu

Điều một đời người quân tử theo đuổi , truy cầu đó là “Đức Hạnh”. Điều kẻ tiểu nhân lo âu một đời đó là “lợi lộc”. Người quân tử luôn cân nhắc để không vi phạm đạo đức, kẻ tiểu nhân làm mọi cách để giành được lợi ích cho bản thân.

Chính vì vậy, người quân tử sẽ coi trọng đức hạnh, trước sau gì cũng có kết cục tốt đẹp. Kẻ tiểu nhân vì cái lợi trước mắt mà trở thành kẻ trọng lợi, khinh nghĩa, không phân phải trái, đúng sai, cuối cùng những điều phải trả giá sẽ nhiều hơn những điều nhận được

7 – Tu dưỡng

Khổng Tử nói: “Người quân tử yêu cầu chính là bản thân, kẻ tiểu nhân yêu cầu chính là mọi người”. Bởi vậy người quân tử lấy tu dưỡng bản thân làm trọng yếu, trong khi mâu thuẩn, va chạm, họ có thể hướng nội tìm sai,xét lại chính mình thấy được sai xót bản thân, từ đó không ngừng tu sữa.

Kẻ tiểu nhân ngược lại luôn phán xét người khác, không chịu nhìn lại chính mình. Họ yêu câu người khác rất cao, nhưng lại tự buông lơi bản thân, không ước thúc dục vọng của mình, không tìm lỗi sai ở chính mình, luôn quy chụp cho người khác.

Bởi thế, trước những rắc rối, bản thân họ rất lung túng, thay vì quang minh chính đại hành xử, lại lén lút giở trò thủ đoạn thấp hèn.

Trong “Luận Ngữ” Khổng Tử viết: ”Người quân tử thì thản nhiên thư thái, kẻ tiểu nhân thường hay lo lắng ưu sầu”. bởi nhất cử nhất động họ làm đề quan minh chính đại, không có gì phải hổ hẹn với đất trời. Ngược lại, kẻ tiểu nhân thì ngốc nghếch, ngu si, tự cho mình thông minh sang dạ hơn người, luôn tìm cách chiếm phần lợi hơn cho mình. Tuy nhiên cái nhận được chẳng bằng cái mất, phước đức tiêu tan, tiền đồ vô vọng, người đời chán ghét, coi khinh.

Có thể trong mỗi chúng ta, có vài phần tiểu nhân và vài phần quân tử. Nếu thời thời khắc khắc tu dưỡng tốt thì phần quân tử sẽ ngày càng hiển lộ và ngược lại. Nếu buông thả, phóng túng dục vọng thì kẻ tiểu nhân sẽ trổi dậy. Tiểu nhân hay quân tử, tất cả cũng chỉ là sự lựa chọn của mỗi người trên hành trình trong kiếp nhân sinh này!